گروه مدیریت اطلاعات سلامت، دانشکده مدیریت و اطلاعرسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران & گروه اخلاق پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران
چکیده: (78 مشاهده)
سابقه و هدف: هوش مصنوعی به عنوان یکی از پیشرفتهترین فناوریهای مدرن در حوزههای مختلف مراقبت سلامت، به سرعت در حال گسترش است. این فناوری با قابلیتهای پیشبینی میتواند به پزشکان در تشخیص بهتر بیماریها، درمانهای مؤثرتر و بهبود کیفیت خدمات بهداشتی کمک کند. بااینوجود، استفاده از این فناوری نوین همراه با چالشهای اخلاقی است که نیازمند بررسیهای جامع و موشکافانهای میباشد. رویکرد اخلاق اسلامی در هوش مصنوعی میتواند بهبود عملکرد سیستمهای هوشمند را تضمین نماید و آسیبهای احتمالی را کاهش دهد. این پژوهش با هدف بررسی چالشهای اخلاقی هوش مصنوعی در حوزه سلامت و تطبیق آن با تعالیم اسلامی و علوم قرانی انجام شد.
مواد و روش ها: این پژوهش از نوع کاربردی بود که با روش مرور متون به شناسایی و تحلیل چالشهای اخلاقی هوش مصنوعی در حوزه سلامت و تطبیق آن از منظر قرآن و تعالیم اسلامی پرداخته شد. ابتدا کلیدواژههای هوش مصنوعی، سلامت، چالشهای اخلاقی، تعالیم اسلامی، علوم قرآنی در موتور جستجوی گوگل، گوگل اسکولر و پایگاه داده پابمد جستجو و متن کامل مقالات و وبسایتهای مرتبط با موضوع بررسی شد. سپس، مفاهیم و اصول اخلاقی مرتبط با این فناوری به روش تحلیل محتوای کیفی استخراج و در نهایت چارچوب مفهومی ارائه شد.
یافتهها: چارچوب مفهومی در خصوص چالشهای هوش مصنوعی در حوزه سلامت و تطبیق آن با تعالیم اسلامی در شش محور اصلی حریم خصوصی بیمار و کرامت انسانی، تعاملات انسانی و روابط اجتماعی، انصاف و عدالت پزشکی، کمالگرایی و مسئولیتپذیری، شفافیت، آموزش و توانمندسازی و پایداری محیط زیست دستهبندی شد.
استنتاج: تناسخ علم و دین که در تفاسیر مختلف به آن پرداختهشده نشان میدهد که میتوان از آموزههای دینی برای ایجاد یک بستر قوی و اخلاقی در استفاده از هوش مصنوعی بهره برد. طراحان و برنامهنویسان باید از اصول اخلاقی اسلامی پیروی کنند و سیستمهای سازگار باارزشهای اسلامی طراحی نمایند.