استادیار، دانشکده علوم قرآنی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، آمل، ایران
چکیده: (1950 مشاهده)
روایات طبی بخشی از میراث روایی هستند که همواره عموم مسلمانان به چشم احترام و تبعیت به آن نگریستهاند؛ چنانچه نحلههای مختلف از عالمان شیعه و سنی (حُکما، متکلمان، محدثان، فقیهان، اصولیان، اخباریان و...) هر یک با مشارب گوناگون با این روایات مواجه شدهاند.
تبیین مبانی فهم روشمند و معیارهای نقد محتوایی این روایات، از مسائل مهم در پژوهشهای حوزه «دینِ سلامت» و پرسش اساسی مقاله حاضر است که به روش تحلیلی-توصیفی نگارش یافته است.
دستاورد این مقاله ارائه موازین ذیل بهعنوان روششناسی فهم و نقد محتوایی روایات طبی از دیدگاه عالمان شیعه است: شمولِ هدایت بر دو حوزه جسمی و روحی بهعنوان مقتضای شأن تبیینیِ معصومان (ع) از قرآن کریم، اتخاذ مبنا درخصوص وحیانیبودن یا از عادیات شمردن روایات فوق، تبیین «تکگزارههای پزشکی» از سوی دین، جعلیبودن بسیاری از این روایات، عدمِ جواز عمل به خبر واحد در حوزه مفاهیم علمی و تکوینی، عدم جواز عمل به قاعده «تسامح در ادلّه سنن» در حوزه روایات طبی، عدم مخالفت با مفاهیم قرآن کریم و سنت معتبر و قواعد مستخرِج از آن دو، عدم مخالفت با دستاوردهای قطعی دانش بشری، عدم جواز تعمیم دو ویژگی «فرامکانی» و «فرازمانی» به همه روایات پزشکی، ضرورت تفکیک بین روایات طبی هستیشناسانه و هنجارشناسانه، عدم ضعف محتوایی حدیث، ضرورت بررسی موضوعی روایات طبی، میانرشتهای بودن پژوهش در حوزه این روایات، عدم مشابهت این روایات با دیدگاه پزشکی برگرفته از کتب یونانی، عدم مشابهت با مفاد روایات عامه.