دوره 13، شماره 1 - ( 6-1404 )
جلد 13 شماره 1 صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ghasemi Tusi M I, Mahdavi Azadboni R, Dayyani M, Oshrieh R. Restorative Theology in the Sahifa of Sajjadiyeh: Transition from Suffering to Hope in the Light of Rereading Divine Power. JRH 2025; 13 (1)
URL: http://jrh.mazums.ac.ir/article-1-1223-fa.html
URL: http://jrh.mazums.ac.ir/article-1-1223-fa.html
قاسمی طوسی محمد اسماعیل، مهدوی آزادبنی رمضان، دیانی محمود، عشریه روح اله. الهیات ترمیم‌گر در صحیفه‌ی سجادیه: گذار از رنج به امید در پرتو بازخوانی قدرت الهی. دین و سلامت. 1404; 13 (1)
چکیده: (13 مشاهده)
چکیده
سابقه و هدف: این پژوهش با رویکردی بین‌رشته‌ای (الهیات و روان‌شناسی مثبت‌نگر) به بررسی سازوکارهای «الهیات ترمیم‌گر» در صحیفه‌ی سجادیه می‌پردازد. بر اساس فرضیه اصلی این تحقیق، امام سجاد (ع) در مناجات‌های خویش، خداوند را به‌عنوان «قدرت مطلق ترمیم‌گر» معرفی می‌کند که قادر است گذشته ویران‌شده، رنج‌های توان سوز و فرصت‌های ازدست‌رفته را بازسازی نماید. این نگرش از طریق ایجاد امید رادیکال و معنابخشی به دردها، کارکردی پیشگیرانه در حفظ سلامت روان ایفا می‌نماید.
مواد و روش‌ها: نویسندگان با روش توصیفی – تحلیلی و با رویکرد انتقادی تلاش کردند تا از طریق مراجعه به گفتمان مناجات گونه امام سجاد (ع) با خداوند در صحیفه سجادیه ضمن استنباط تصویری کران ناپذیر از قدرت الهی، نقش آن را در پیشگیری و درمان اختلال روانی با تأکید بر یاس و ناامیدی موردبحث و قرار دهند.
یافته‌ها: تحلیل محتوای کیفی فرازهایی نظیر «وَ عِنْدَکَ خَلَفٌ مِمَّا فَاتَ» (جبران گذشته) و «أَصْلِحْ لِی مَا فَسَدَ» (اصلاح فساد) نشان می‌دهد که نظام الهیاتی صحیفه بر سه مؤلفه کلیدی استوار است:
۱. امکان مداخله فراطبیعی در سلسله علل طبیعی (تبدیل سرنوشت‌های قطع‌نظر گرفته‌شده)
۲. نظام عدالت جبرانی (جبران عادلانه رنج‌های تحمیلی)
۳. بازتعریف شناختی رنج (تفسیر دردها به‌مثابه بستر رشد وجودی)
یافته‌های این پژوهش با مطالعات پارگامنت (۲۰۰۱) در زمینه نقش دین در افزایش تاب‌آوری و پژوهش‌های هیت (۲۰۱۵) درباره تأثیر باور به خدای قادر بر کاهش سطح کورتیزول همخوانی دارد. همچنین، چارچوب نظری «امیددرمانی» اشنایدر (۲۰۰۲) به‌عنوان پشتوانه تحلیلی مورد تأیید قرارگرفته است.
استنتاج: این مقاله به این نتیجه دست می‌یابد که الهیات ترمیم‌گر امام سجاد (ع) با تلفیق «پذیرش واقع‌گرایانه رنج» و «امید به دگرگونی ماورایی»، الگویی بی‌بدیل برای پیشگیری و مقابله با اختلالات روان‌شناختی (ازجمله افسردگی و اضطراب وجودی) ارائه می‌دهد که هم از محدوده روان‌درمانی‌های متعارف فراتر رفته و هم با معیارهای عقلانی سازگاری کامل دارد.
سابقه و هدف: این پژوهش با رویکردی بین‌رشته‌ای (الهیات و روان‌شناسی مثبت‌نگر) به بررسی سازوکارهای «الهیات ترمیم‌گر» در صحیفه‌ی سجادیه می‌پردازد. بر اساس فرضیه اصلی این تحقیق، امام سجاد (ع) در مناجات‌های خویش، خداوند را به‌عنوان «قدرت مطلق ترمیم‌گر» معرفی می‌کند که قادر است گذشته ویران‌شده، رنج‌های توان سوز و فرصت‌های ازدست‌رفته را بازسازی نماید. این نگرش از طریق ایجاد امید رادیکال و معنابخشی به دردها، کارکردی پیشگیرانه در حفظ سلامت روان ایفا می‌نماید.
مواد و روش‌ها: نویسندگان با روش توصیفی – تحلیلی و با رویکرد انتقادی تلاش کردند تا از طریق مراجعه به گفتمان مناجات گونه امام سجاد (ع) با خداوند در صحیفه سجادیه ضمن استنباط تصویری کران ناپذیر از قدرت الهی، نقش آن را در پیشگیری و درمان اختلال روانی با تأکید بر یاس و ناامیدی موردبحث و قرار دهند.
یافته‌ها: تحلیل محتوای کیفی فرازهایی نظیر «وَ عِنْدَکَ خَلَفٌ مِمَّا فَاتَ» (جبران گذشته) و «أَصْلِحْ لِی مَا فَسَدَ» (اصلاح فساد) نشان می‌دهد که نظام الهیاتی صحیفه بر سه مؤلفه کلیدی استوار است:
۱. امکان مداخله فراطبیعی در سلسله علل طبیعی (تبدیل سرنوشت‌های قطع‌نظر گرفته‌شده)
۲. نظام عدالت جبرانی (جبران عادلانه رنج‌های تحمیلی)
۳. بازتعریف شناختی رنج (تفسیر دردها به‌مثابه بستر رشد وجودی)
یافته‌های این پژوهش با مطالعات پارگامنت (۲۰۰۱) در زمینه نقش دین در افزایش تاب‌آوری و پژوهش‌های هیت (۲۰۱۵) درباره تأثیر باور به خدای قادر بر کاهش سطح کورتیزول همخوانی دارد. همچنین، چارچوب نظری «امیددرمانی» اشنایدر (۲۰۰۲) به‌عنوان پشتوانه تحلیلی مورد تأیید قرارگرفته است.
استنتاج: این مقاله به این نتیجه دست می‌یابد که الهیات ترمیم‌گر امام سجاد (ع) با تلفیق «پذیرش واقع‌گرایانه رنج» و «امید به دگرگونی ماورایی»، الگویی بی‌بدیل برای پیشگیری و مقابله با اختلالات روان‌شناختی (ازجمله افسردگی و اضطراب وجودی) ارائه می‌دهد که هم از محدوده روان‌درمانی‌های متعارف فراتر رفته و هم با معیارهای عقلانی سازگاری کامل دارد.
نوع مطالعه: پژوهشي - مقاله اصیل |
موضوع مقاله:
فلسفه و کلام اسلامی
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
